У гэты дзень музеі, якія прымаюць удзел у святкаванні, рэалізуюць мерапрыемствы, звязаныя з галоўнай тэмай свята. Міжнародны дзень музеяў з’яўляецца таксама цудоўнай магчымасцю для музейных супрацоўнікаў сустрэцца са сваёй пастаяннай публікай у непрывычных абставінах і прыцягнуць цалкам новую аўдыторыю. І як вынік — заняць належнае месца ў жыцці грамадства.
Тэма 2012 года — «Музеі ў зменлівым свеце. Новыя выклікі, новае натхненне».
Выбар тэмы таксама звязаны з правядзеннем ў чэрвені 2012 года ў Рыо-дэ-Жанейра Сусветнага саміту па ўстойлівым развіцці. На саміце будуць перагледжаны абавязацельствы, узятыя на сябе дзяржавамі для забеспячэння ўстойлівага развіцця на сустрэчы ў 2002 годзе, і зацверджаны новыя мэты на наступныя 10 год. Музеі, на думку Міжнароднага савета музеяў, павінны заняць адну з ключавых пазіцый у працэсе станаўлення новага грамадства, яго інфармавання і развіцця.
«Ноч музеяў» — гэта штогадовая акцыя, прысвечаная Міжнароднаму дню музеяў. Музеі, вялікія і маленькія, традыцыйна адчыняюць дзверы для наведвальнікаў вечарам і ноччу, а таксама рыхтуюць спецыяльную праграму. Акцыя «Ноч музеяў» з’яўляецца міжнароднай і праходзіць у 42 краінах Еўропы. Амаль 2000 музеяў не спяць адзін раз на год, адчыняючы свае дзверы для ўсіх, каму цікава ўбачыць музей у нязвыклы час сутак.